Sint-Amanduskerk van Erps

De Sint-Amanduskerk van Erps was oorspronkelijk een Romaans kerkgebouw met een centrale vierkante toren. Dit gebouw sloot aan bij de traditie van de Schelderomaanse stijl van het bisdom Kamerijk, waartoe Erps tot in de 16de eeuw behoorde. Waarschijnlijk was de kerk eerst toegewijd aan Sint-Jan-Baptist en kreeg eerst later de titel van Sint-Amanduskerk. In 1706 brandde de kerk af nadat de bliksem op de toren gevallen was. In 1773 werden twee nieuwe zijbeuken gebouwd volgens de plannen van de bekende architect L. B. Dewez. In 1864 kwam er een bijna volledig nieuwe kerk met een hoofdbeuk met vooraan het portaal met de toegang tot de toren, twee zijbeuken met vooraan de doopkapel langs de evangeliekant en een tweedezijkapel langs de epistelkant en met achteraan een bergplaats langs de evangeliekant en een sacristie langs de epistelkant, met het presbyterium tussen de bergplaats en de sacristie en met het koor helemaal vooraan. Het kerkgebouw is in witte steen opgetrokken met uitzondering van het koor dat in baksteen is. De Sint-Amanduskerk was een bedevaartcentrum waar vooral de H. Barbara, de H. Marcoen en de H. Cornelius vereerd werden. Tot het belangrijke kerkmeubilair behoren: de schilderijen St.-Barbara en St. Donatus van Petrus - Jozef Verhaghen uit 1785 (barok), de houten Lodewijk XV-lambrisering in het koor uit 1785, de eiken communiebank uit 1764, twee barokke zijaltaren in 1785 gekocht van de afgeschafte priorij van Groenendaal bij Brussel, het orgel van 1752, de doopvont van 1724. In het portaal vinden we links het grafmonument van Charles de Plaines (+1689) van het Hof ter Brugge en rechts het gebeeldhouwd grafmonument van Cornelis van Baussel (+1556) en Margaretha van Heylwighen, de eigenaars van het Schavenberghof. De grafstenen van de familie Peeter Van Hamme (+1736) en Ludovicus Van Hamme (+1737), die in de vloer van het kerkportaal lagen, werden geplaatst achteraan tegen de noordelijke buitenmuur van het koor.

Bibliografie
A. WAUTERS. Histoire des environs de Bruxelles. 1855. Heruitgave 1973, deel 8 B, p. 369
H. VANNOPPEN. Honderd Kortenbergse gebouwen. Op stap door tien eeuwen verleden.Boek en Vorm Winksele, 1991, p. 33-35.
H. VANNOPPEN. Van twee kerkdorpen tot stadsgewestgemeente : Erps-Kwerps 1776-1976. Borgerhout, 1994, p. 322-331, p. 602 en p. 750.
J. JANSEN. Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Provincie Brabant. Kantons Leuven I en II. Brussel, 1980, p. 21-23
F. SORBER. Margaretha van Heylwighen, een adellijke dame uit Brabant-Curtenberg,1992-1993, nrs. 1-2, p. 17-20.