Onze-Lieve-Vrouwekerk van Kortenberg
De eerste kerk van Kortenberg was gevestigd op de Curtenberg of de Eikelenberg. Daar was ook de eerste kerkelijke nederzetting: de kluis, waaruit later de abdij van Kortenberg. Men sprak van de bergkerk. De kerk was toegewijd aan Sint-Amandus. In 1764 werd een referendum georganiseerd i.v.m. de plaats van de nieuwe kerk in 'De Ark van Noé'. De meerderheid van de Kortenbergenaren verkoos een kerk dicht bij de Leuvensesteenweg nl. op de Heurk. Op 5 juli 1771 werd de bergkerk afgebroken. Op 9 juli 1771 werd de eerste steen van de nieuwe kerk van Kortenberg gelegd door de rentmeester van de abdij. In het kerkportaal vinden we deze eerste steen terug: 'Dit is den eersten steen feleudt door Mevrouw Seraphine du Chäteau, abdisse der abdij van Cortenbergh den 9 juli in 't jaar ons Heere 1771'. De zandstenen toren op een vierkant grondvlak is afgedekt met een klokvormig dak. Het portaal in arduin is in LodewijkXVI-stijl. De nieuwe kerk droeg de stempel van Laurent-Benoit Dewez. Het is neo-classicisme. Door de uitbreiding van de parochie en door de demografische groei werd de vergroting van de kerk van Kortenberg noodzakelijk. Pastoor August Verbeeck breidde in de periode 1887-1892 de kerk uit met twee uitspringende zijbeuken en met een bergplaats. Architect A. Struyven zorgde voor het plan en aannemer Van Deuren uit Hoeilaart voor de uitvoering van de werken. In 1914 werd de kerk volledig afgebroken, alleen de toren bleef over. De nieuwe kerk werd gebouwd in neo-gotiek volgens de plannen van de Leuvense architect Pierre Langerock. De aannemer was Jan-Baptist Mommaerts uit Kortenberg. Wegens W.O.I waren de werken van lange duur. Op 16 oktober 1922 zegende kardinaal Mercier de nieuwe kerk van Kortenberg in. In 1981 veranderde de kerk van Kortenberg van patroonheilige. Zowel Erps als Kortenberg hadden Sint-Amandus als patroon. Erps was de oudste parochie en behield Sint-Amandus. Kortenberg nam O.L.Vrouw, de tweede patroon van de kerk als nieuwe patroonheilige.
In 1917 zorgde Edward Steyaert voor drie glasramen in het nieuwe koor. In 1922 vervaardigde hij een glasraam voor het doksaal. De doopvont uit de 17de eeuw komt uit de bergkerk. De eiken lambrisering en de biechtstoelen werden in 1788 te Mechelen door Jean Taverniers in Lodewijk XVI-stijl vervaardigd en komen uit de kerk van 1771. Er zijn ook enkele merkwaardige beelden: de Ecce Home, een 17de eeuws houten beeld in barokstijl en de laatgotische madonna van rond 1500 uit het atelier van de Meester van O.L.Vrouw van Piétrebais. In deze kerk werd Sint-Blasius vereerd tegen keelpijn. Het schilderij 'De aanroeping van Sint-Blasius', een 18de eeuws schilderij van de Vlaamse School, herinnert hieraan. De kerkmeubelen dateren van bij de bouw van de nieuwe kerk in 1914-1921 en werden geschonken door Kortenbergse burgerijfamilies.
Bibliografie:
A.WAUTERS. Histoire des environs de Bruxelles, 8B, (heruitgave 1973 van het boek van 1855), p. 407-408.
F.DENIS. Kortenberg, onze parochie. Kortenberg, 1981, p. 51-76.
H. VANNOPPEN. Honderd Kortenbergse gebouwen. Winksele, 1991, p. 12-13 (Nr. 1. De O.L.Vrouwekerk).
J.JANSEN. Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Provincie Brabant. Kantons Leuven I en II. Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium. Brussel, 1980 ,p. 40-41.
J.BUYS. De kerken van Kortenberg - in H. VANNOPPEN. Kortenberg 1095-1995. Borgerhout, 1995, p. 203-216.
F.BUYS-HEREMANS. Het interieur van de O.L.Vrouwekerk- in H. VANNOPPEN. Kortenberg 1095-1995. Borgerhout, 1995, p. 217-246.
